Yapısal tasarımda ön boyutlama ve basit kontrollerin önemi büyüktür. Yapılan detaylı analizlerde elde edilen sonuçların mertebe kontrolleri için çeşitli basit hesaplar yapılmaktadır. Bunlardan en çok ihtiyaç duyulanlardan biri de elemandaki kesit tesirlerinin ve maksimum sehimlerin kontrollüdür. Bu veriler hızlı bir şekilde hesaplanıp, basitçe betonarme veya çelik tasarım kontrolleri yapılabilir.

Bu yazıda 3 yük durumu ve mesnet koşullarına göre 4 tip tek açıklı kiriş sistemi için maksimum kesit tesirleri ve sehim formülleri paylaşılmıştır.

Yük Durumu:

  • Düzgün Yayılı Yük
  • Üçgen Yayılı Yük
  • Tekil Yük

Mesnet Durumu:

  • İki Ucu Basit Mesnetli Kiriş
  • Bir Ucu Basit Mesnetli Diğer Ucu Ankastre Mesnetli Kiriş
  • İki Ucu Ankastre Mesnetli Kiriş
  • Konsol Kiriş

Bu 3 yük durumu ve 4 mesnet durumu kombinasyonu için kesit tesirleri ve maksimum sehim tablosuna aşağıda link ve resimden ulaşabilirsiniz.

İlgili PDF Dosyası:Tek_Aciklikli_Kiris_Mertebe.pdf


Kirişlerin tasarımı, bazı durumlarda ise döşeme şeritlerini, basit hesaplarla yukarıdaki durumlara benzeterek yapmak mümkündür. Bazen ise tasarım sonrası mühendislik kontrollerini için bunlardan faydalanılır. Bu elemanlara gelen yükleri düzgün yayılı veya üçgen yayılı yük olarak idealleştirerek bu hesaplamalar yapılabilir. Mesnet koşulları ise üst ve alt limit durumu olacak şekilde paylaşılan mesnet durumlarına benzeştirilebilir. Örneğin, tek açıklıklı ve kirişlere mesnetlenen bir nervür kirişinin açıklık momenti, tasarımda güvenli tarafta kalacak şekilde, basit kirişe benzeştirilebilir. Başka bir örnekte, kolonlara mesnetlenen bir kirişin maksimum mesnet momenti, iki ucu ankastre tek açıklık kirişe benzeştirilerek hesaplanabilir. Bazı özel durumlarda bu basit hesap sonuçları, analiz programlarından elde edilen sonuçlarından uzaklaşabilir. Fakat doğru idealleştirmeler ve özel duruma göre mühendislik yorumların yapılması ile, bu basit hesaplar her zaman fayda sağlayacaktır.

Halihazırda, yapısal tasarım üç boyutlu analiz programları ile yapılmaktadır. Analiz programlarından elde edilen sonuçlar, programın sonlu elemanlar yapısı, analiz kabulleri, yapının modellenirken nasıl idealleştirildiği, kullanıcının modelde doğru veri girişi yapması (eleman kesitleri, açıklıklar, kotlar, yükler, tasarım parametreleri, vs.) ile tamamen ilişkili olup, sonuçların hatalı olması çok karşılaşılan bir durumdur. Sonuçların doğruluğu kesinlikle yapısal tasarım mühendisi tarafından kontrol edilmelidir. Bu nedenle bu gibi basit hesap yöntemleri, yapısal tasarımda önemini her daim koruyacaktır.

Mertebe Mühendislik